Najpiękniejsze miasta Europy - Wiedeń w „11 KOBIET …”
„– Opowiedz mi o miejscu, które zrobiło na tobie największe wrażenie, które ci się najbardziej podobało.
– Ma to być miasto, kraina czy miejsce na leniwe wakacje? W każdej z tych kategorii mam kilka propozycji.
…
– Jeśli miasto, to Paryż. Za nim długo, długo nic, a potem w kolejności alfabetycznej: Amsterdam, Barcelona, Florencja, Siena i Wiedeń. Kraina to Andaluzja, Prowansja i Toskania, a za nimi Holandia i polskie Kaszuby. Miejsce na wakacje to włoski kemping, wioska turystyczna tuż nad morzem lub grecka wyspa. Nie wiem, o czym chcesz posłuchać.
– O wszystkim.
Opowiadałem bardzo długo. To są tematy, o których mogę gadać niemal bez końca. Odpaliliśmy laptop, by móc wspomagać moją opowieść zdjęciami.”
Pierwszy rozdział z cyklu „Agata”, strony 262-263, część I tomu „Czerwiec”
W Wiedniu bywam raz do roku w Nowy Rok. No może nie całkiem fizycznie, a oglądając w telewizji wiedeńskich filharmoników w noworocznym straussowskim koncercie. Co roku czekam na wykonywany na bis Marsz Radetzky’ego. Bo to jeden najpiękniejszych utworów muzycznych jaki kiedykolwiek powstał. W Wiedniu bywałem wielokrotnie. Chyba tylko raz dla niego samego, jako weekendowy trzydniowy pobyt. Wiedeń leży na trasie moich zarówno letnich wakacyjnych wyjazdów do Włoch, dla innych do Chorwacji czy Słowenii, zimowych w Alpy austriackie i włoskie. Część z tych podróży to tylko przejazd przez Wiedeń, ale kilkukrotnie zdarzyło mi się zatrzymać na jeden lub dwa dni w Wiedniu i poświęcić go na jego zwiedzanie. Te przerwy bardzo lubię, bo Wiedeń jest piękny. Dla mnie to miasto ma coś bardzo podobnego do Krakowa, Pragi czy Budapesztu, a może bardziej te miasta do niego. W zabudowie, a jeszcze bardziej w klimacie. W Wiedniu nie ma co prawda Kazimierza, Rynku z Sukiennicami, Mostu Karola, Złotej Uliczki, Parlamentu na dunajskim wybrzeżu czy Góry Gellerta, ale są inne fantastyczne miejsca, nie mniej urokliwe i wartościowe i jest ich znacznie więcej. Ze wszystkich miast, które wymienił Marcin, Wiedeń leży najbliżej Warszawy, czy mojego Milanówka. To też jego zaleta, bo samochodem to około sześć i pół godziny jazdy, około 650 kilometrów, w większości trasą szybkiego ruchu i autostradą. Owszem Kraków to podróż ponad dwukrotnie krótsza. Natomiast czeska Praga leży nieznacznie bliżej, lecz jedzie się do niej minimalnie dłużej i nieco gorszą trasą. Zaś do Budapesztu jedzie się około dwóch godzin dłużej, niezależnie, czy szybszą i znacznie dłuższą trasą przez Czechy i Słowację, czy krótszą znacznie gorszą tylko przez Słowację. Tak więc Wiedeń to idealny miejski cel podróży na przedłużony weekend. W nim jest wystarczająca ilość ciekawych i pięknych miejsc by wypełniły te kilka dni, a jednocześnie hedonizm zarówno jedzeniowy jak i trunkowy może zostać zaspokojony w pełni. Najwyraźniej Marcin miał podobne zapatrywania do mnie na temat Wiednia, bo przedstawiając Agacie swoje ulubione miasta, zaraz za Paryżem na równi z Amsterdamem, Barceloną, Florencją i Sieną właśnie go umieścił. W pewien sposób jego wypowiedź można by potraktować, że chętnie w Wiedniu spędziłby z nią kilka dni. Czy tak się stanie, czy gdzieś wyjedzie z Agatą, czy będzie to właśnie Wiedeń będzie można się przekonać w dalszej części mojej powieści. Z każdą z 11 kobiet mógłby wybrać się do Wiednia, ale Agata najbardziej mi do niego pasuje. A Wiedeń do niej.
Wiedeń – TOP 6
Wiedeński TOP 6 u mnie liczy siedem pozycji. Pięć z nich leży w samym sercu Wiednia w niedużej odległości od siebie. Dwie tuż obok siebie, a pozostałe dwie w zasadzie są częścią składową ostatniej piątej. Dwie pozostałe leżą nieco dalej. W gruncie rzeczy mój wybór był natychmiastowy. Do TOP 6 nie mogłem pominąć żadnej pozycji z tej siódemki i nic nie chciałbym dodać. Chociaż w Wiedniu jest jeszcze sporo bardzo ciekawych lub pięknych obiektów do obejrzenia.
- Jeden, obok Wersalu, najpiękniejszych pałaców monarchów europejskich, kojarzący się z Księżniczką Sissi.
- Nie tylko kultowy park rozrywki, ale także olbrzymi parkowy teren zielony, a także dzielnica mieszkaniowo biurowa.
- Obwodnica serca Wiednia z kilkunastoma bajecznymi zabytkami.
- Siedziba władz miejskich, rozmachem porównywalna z brukselską.
- Śródmiejska, druga rezydencja austriackich monarchów, też kojarząca się z Sissi, z jej muzeum
- Centralny plac Wiednia, oczywiście z katedrą.
- Trzy połączone ze sobą uliczki w kształcie litery U, pełne przepychu, luksusowych sklepów, kultowych kawiarni i pięknych kamienic.
Schönbrunn
Pałac Schönbrunn (Schloss Schönbrunn) był główną letnią rezydencją Habsburgów, położoną w Hietzing, 13-tej Dzielnicy Wiednia. Nazwa Schönbrunn (oznaczająca „piękne źródło”) ma swoje korzenie w studni artezyjskiej, z której dwór czerpał wodę.
Pałac barokowy z 1441 pokojami jest jednym z najważniejszych zabytków architektonicznych, kulturalnych i historycznych Austrii. Historia pałacu i jego rozległych ogrodów obejmuje ponad 300 lat, odzwierciedlając zmieniające się gusta, zainteresowania i aspiracje kolejnych monarchów Habsburgów. Jest główną atrakcją turystyczną Wiednia i Austrii od połowy lat 50-tych XX wieku.
Sam pałac został zbudowany w XVII–XVIII w. na zlecenie cesarza Leopolda I, zaprojektowany przez Johanna Bernharda Fischera von Erlacha. W 1996 pałac został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
O pałacu i parku można by napisać bardzo długi osobny artykuł, bo na to zasługuje i elementów wartych uwagi oraz opisu jest wiele. Tu przede wszystkim zdjęcia. Ale to jest miejsce nie tylko warte odwiedzenia, ale konieczne do odwiedzenia. To przepych emanujący pięknem. O Schönbrunn nie wystarczy powiedzieć, że to wyłącznie bajeczny olbrzymi pałac z cudownymi ogrodami, bo w tym kompleksie należy wymienić: Große Parterre czyli część parku za pałacem m.in. z 32-ma rzeźbami, Fontannę Neptuna, Rzymskie ruiny, Fontannę obelisk, Gloriettę, Małą Gloriettę, Piękną fontannę czyli Schöner Brunnen, Gołębnik, Palmiarnię, Oranżerię, Dom z zegarem słonecznym, Pawilon zabaw książąt, Ogród labirynt, Ogród Księcia Koronnego, Ogród japoński, Ogród botaniczny, Muzeum Dziecięce, Muzeum Powozów, czy Teatr pałacowy. Jest co zwiedzać i podziwiać. W Schönbrunn byłem przynajmniej dwa razy. Bardzo miło wspominam. Dywersyfikacja pomiędzy zabytkowym pełnym przepychu pałacem, a przepięknymi terenami zielonymi skłania do kilkugodzinnego pięknego spędzenia czasu w kompleksie pałacowo parkowym.
Zwiedzanie pałacowego parku generalnie jest bezpłatne. Godziny otwarcia są różne w zależności od pory roku. Również różne są godziny działania poszczególnych fontann w Parku oraz dostępności niektórych atrakcji jak taras Gloriety czy Labirynt. Dodatkowo płatne jest wejście do Oranżerii, Labiryntu czy Gloriety. Zwiedzanie Pałacu jest płatne. Jest kilka wariantów. Można wybrać między tourem z przewodnikiem lub z audioprzewodnikiem. Czas zwiedzanie w zależności od wybranej opcji trwa od 40 minut do 1,5 godziny. Ceny od 25€ do 39 €. Istnieją również bilety łączone z innymi wiedeńskimi zabytkami lub kompleksowy na wszystkie płatne obiekty Schönbrunn oraz kilka innych wariantów. Ta ostatnia opcja to wydatek 40€. Trwa około 4 godzin. Niezależnie, którą opcję wybierzecie to ani pieniądze, ani czas nie będą stracone.
zobacz galerię zdjęć (42)
Schönbrunn 1
Pałac od frontu
zobacz galerię zdjęć (26)
Schönbrunn 2
Pałac od ogrodów
zobacz galerię zdjęć (60)
Schönbrunn 3
Ogrody pałacowe 1
zobacz galerię zdjęć (60)
Schönbrunn 4
Ogrody pałacowe 2
zobacz galerię zdjęć (53
)
Schönbrunn 5
Ogrody pałacowe 3
zobacz galerię zdjęć (36)
Schönbrunn 6
Pałacowe wnętrza 1
zobacz galerię zdjęć (37)
Schönbrunn 7
Pałacowe wnętrza 2
Prater
Wiener Prater to park publiczny o powierzchni 6 km² w 2-giej dzielnicy Wiednia, Leopoldstadt, położony między Dunajem a Kanałem Dunajskim. Nazwa Prater jest często używana w odniesieniu do Wurstelprater, parku rozrywki na tym obszarze. Niegdyś były to tereny łowieckie Habsburgów, które cesarz Józef II udostępnił publiczności w 1766 r. Jego nazwa pochodzi od łacińskiego słowa pratum, co oznacza tyle co łąki. Jest to popularny ośrodek wypoczynkowo-sportowy.
Miejsce zabaw i spotkań jest nazywane Wurstelprater. Położone jest w północno-zachodniej części parku Prater, w pobliżu Praterstern. Zajmuje powierzchnię 26 ha. Znajduje się tutaj lunapark, do którego atrakcji należą m.in. kolejki górskie, domy strachu, karuzele oraz kolejka parkowa Liliputbahn. Przy wejściu do parku stoi jeden z najstarszych diabelskich młynów – Wiener Riesenrad zbudowany w latach 1896/97 – o wysokości niecałych 65 m. Wurstelprater jest często uważany za najstarszy park rozrywki i wypoczynku na świecie. W rzeczywistości Prater otwarto dopiero 10 lat po duńskim Dyrehavsbakken, jako drugi tego typu park na świecie. Park jest otwarty od marca do października. Kilka atrakcji, takich jak restauracje i budki z jedzeniem, jest otwartych przez cały rok. Park można odwiedzać bezpłatnie. Cena za bilet na poszczególne atrakcje wynosi od 1 do 15 euro. Wurstelprater jest własnością Urzędu Miasta Wiednia. Podmioty świadczące usługi rozrywkowe i gastronomiczne są najemcami użytkowanych przez siebie powierzchni. Corocznie odwiedza go ok.6,6 mln ludzi.
W parku znajduje się ponad 250 kolejek i kiosków. Do jego najbardziej znanych atrakcji należą dwa diabelskie młyny: słynny Riesenrad o wysokości 64,75 metra oraz mniej znany z otwartymi gondolami Blumenrad o wysokości 45 metrów. W parku znajduje się również 14 kolejek górskich, w tym Wiener Looping, która ma zostać otwarta w kwietniu 2025 roku. W 2023 roku tymczasowo zainstalowano Olympia Looping, największą na świecie przenośną kolejkę górską. Najstarszą kolejką górską jest drewniana Auto BergBahn, otwarta w 1948 roku. Ponadto park oferuje dwie zjeżdżalnie wodne, wiele pociągów-widm, bumpers cars, salę luster, dom strachu, przejażdżki wahadłowe i różne huśtawki krzesełkowe, w tym Praterturm, która osiąga wysokość 117 metrów. Ponadto w parku znajduje się kilka sal zręcznościowych, a także kryty obiekt do skoków spadochronowych i kręgielnia. Znajduje się tam również muzeum figur woskowych Madame Tussauds. Liliputbahn, kolejka miniaturowa, przebiega przez park rozrywki. Planetarium Wiedeń, położone w pobliżu parku, oferuje pokazy i wystawy astronomiczne.
Moja przygoda z Wurstelprater ograniczyła się do Blumenrad, Boomerang i kolejki wodnej. Dwie pierwsze z tych atrakcji dostarczyły sporo adrenaliny. Mam przekonanie, że Wiedeń i Prater jeszcze przynajmniej raz odwiedzę. A wówczas w Wurstelprater przejadę się w wagoniku Riesenrad. Tak by być uczestnikiem historii. Oraz przeznaczę trochę czasu na pozostałą część Prateru poza parkiem rozrywki.
Prater jest popularnym terenem wycieczkowym i rekreacyjnym. Na terenie Prateru znajduje się wiele obiektów sportowych, w tym: do gry w piłkę nożną, baseball, hokeja na trawie, tenisa, golfa, frisbee w Prater Parcours, biegania, jazdy konnej, pływania, kręgli i jazdy na deskorolce. Zimą można tu uprawiać narciarstwo biegowe, jazdę na sankach i łyżwach. Prater obejmuje ponad 127 000 metrów kwadratowych placów zabaw i boisk sportowych. W parku znajduje się również siedem akwenów wodnych.
W latach 2007–2010 na północno-wschodnim krańcu Prateru powstała dzielnica nazwana przez pomysłodawców projektu „Viertel zwei”. Znajdują się tam budynki biurowe i mieszkalne, a także hotel.
zobacz galerię zdjęć (30)
Prater 1
Prater Park 1
zobacz galerię zdjęć (46)
Prater 2
Prater Park 2
zobacz galerię zdjęć (60)
Prater 3
Wurstelprater 1
zobacz galerię zdjęć (55)
Prater 4
Wurstelprater 2
zobacz galerię zdjęć (30)
Prater 5
Wurstelprater 3
Ringstrasse
Ringstrasse, która prowadzi wokół historycznego centrum, oraz liczne historyczne budynki znajdujące się przy niej należą do głównych atrakcji stolicy Austrii. Całkowita długość drogi o kształcie okręgu wynosi 5,2 km. Sama Ringstrasse zajmuje około trzech czwartych długości ulicy. Często nazywany jest po prostu Ring, chociaż jeśli chodzi o oficjalne nazwy ulic, podzielony jest na dziewięć części: Stubenring, Parkring, Schubertring, Kärntner Ring, Opernring, Burgring, Dr.-Karl-Renner-Ring, Universitätsring, Schottenring. Dziesiąta Franz -Josefs -Kai, która biegnie wzdłuż Donaukanal, łącząc oba końce właściwego Ringu, jest często zaliczana do Ringstrasse.
Styl Ringstrasse, będący szczególną formą historyzmu, był cechą charakterystyczną architektury austriackiej od lat 60-tych do 90-tych XIX wieku. Obecnie cała ulica jest częścią zabytkowego centrum Wiednia, wpisanego na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Do najważniejszych atrakcji turystycznych przy Ringstrasse zaliczyłbym: Postsparkasse, Kriegsministerium, Georg-Coch-Platz, Österreichisches Museum für Angewandte Kunst, Dr.-Karl-Lueger-Platz, Stadtpark, Kursalon, Palais Erzherzog Wilhelm, Palais Henckel von Donnersmarck, Palais Erzherzog Ludwig Viktor, Hotel Imperial, Palais Wertheim, Hotel Bristol, Staatsoper, Burgtor, Hofburg, Kunsthistorisches Museum, MuseumsQuartier, Burggarten, Maria Theresien-Platz, Naturhistorisches Museum, Parlament, Justizpalast, Volksgarten, Palais Epstein, Schmerlingplatz, Votivkirche, Universität Wien, Burgtheater, Rathauspark, Rathaus, Palais Lieben-Auspitz, Liebenberg monument, Wiener Börse, Ringturm, Urania observatory. To te najważniejsze, których nie powinno się pominąć, ale takich, które zwracają uwagę jest przynajmniej jeszcze dwa razy tyle. Dla mnie te najbardziej budzące podziw to Wiedeński Rausz, zespół pałacowy Hofburg, Kościół Wotywny, Budynek Parlamentu oraz Gmach Wiedeńskiej Opery. To takie największe perły. Wiedeński Ring warto przejechać samochodem tak, by rzucić okiem na to co przy nim jest umieszczone. Z okien samochodu nie wszystko dostrzeżemy. Warto udać się również na spacer po tej arterii. Wydawać by się mogło, że nieco ponad pięć kilometrów to spacer na troszkę więcej niż godzinę. Nic bardziej mylnego. Jeżeli nie będziemy zwiedzać wnętrz spacer zajmie nam przynajmniej pół dnia. I nie będzie to pięć kilometrów i dwieście metrów, ale od dwóch do trzech razy więcej. Choćby z tego powodu, że będziemy przechodzić z jednej strony ulicy na drugą, czasami się cofać, obchodzić wokół wiele atrakcji i odchodzić od ringu w głąb nawet więcej niż kilkadziesiąt metrów. Będziemy chcieli znaleźć jak najlepszy kadr zarówno do obserwacji i podziwiania, jak i zrobienia setek zdjęć.
W „złotym wieku” poprzedzającym I Wojnę Światową przy Ringu mieściło się 15 kultowych kawiarni. Część z nich pozostała do dziś, część w zmienionej formie. Chwila w jednej z takich kawiarni przy wiedeńskiej kawie i którymś ze słodkich austriackich specjałów jest równie cudowna jak zwiedzanie. Warto więc wpaść do Café Prückel lub Café Schwarzenberg, Café Imperial (dawniej Café Frohner), Café Bristol, Café Landtmann czy Café Ministry.
W kolejnej mojej wizycie w Wiedniu niewątpliwie nie zabraknie całodniowej wycieczki całą Ringstrasse ze zwiedzaniem niektórych jej obiektów, z wypiciem kawy Melange i zapewne jeszcze jakiejś innej kawy wiedeńskiej wraz ze zjedzeniem deserowego austriackiego specjału, w którejś z wcześniej wymienionych kultowych kawiarni i być może ze zjedzeniem Wienerschnitzel’a lub Tafelspitz lub Zigeunergulasch w restauracji.
zobacz galerię zdjęć (52)
Ringstrasse 1
Stubenring
zobacz galerię zdjęć (45)
Ringstrasse 2
Parkring 1
zobacz galerię zdjęć (60)
Ringstrasse 3
Parkring 2
(Stadtpark)
zobacz galerię zdjęć (16)
Ringstrasse 4
Schubertring
zobacz galerię zdjęć (43)
Ringstrasse 5
Kärntner Ring
zobacz galerię zdjęć (60)
Ringstrasse 6
Opernring
zobacz galerię zdjęć (54)
Ringstrasse 7
Burgring 1
zobacz galerię zdjęć (60)
Ringstrasse 8
Burgring 2
(Kunsthistorisches und
Naturhistorisches Museum)
zobacz galerię zdjęć (60)
Ringstrasse 9
Dr.-Karl-Renner-Ring
zobacz galerię zdjęć (46)
Ringstrasse 10
Universitätsring 1
zobacz galerię zdjęć (51)
Ringstrasse 11
Universitätsring 2
(Universität Wien und Votivkirche)
zobacz galerię zdjęć (54)
Ringstrasse 12
Schottenring
zobacz galerię zdjęć (51)
Ringstrasse 13
Franz-Josefs-Kai
Rathaus
Wiedeński Ratusz przy Rathausplatz, w 1-wszej dzielnicy Wiednia, Innere Stadt, do 1960 roku nazywany Nowym Ratuszem, aby odróżnić go od Starego Ratusza, został zbudowany w latach 1872–1883 w stylu neogotyckim. Fasada ratusza zwrócona jest ku Ringstrasse. Przed ratuszem rozciąga się plac ratuszowy, wzdłuż którego umiejscowione są posągi zasłużonych dla miasta osobistości. Jest drugim najwyższym budynkiem stolicy Austrii zbudowanym przed XX wiekiem z wysokością 103 metrów. Od początku istnienia pełnił funkcję użyteczności publicznej. Obecnie swą siedzibę w ratuszu ma zarówno burmistrz, jak i rada miejska Wiednia; jednocześnie jest to siedziba kraju związkowego Austrii, jakim jest Wiedeń.
Wygląd zewnętrzny, a w szczególności wieża o wysokości 98 m, nawiązuje do tradycji flamandzkich gotyckich ratuszy, z elementami renesansowymi, takich jak ratusz w Brukseli na Grand-Place/Grote Markt, aby w sposób zewnętrzny nawiązać do średniowiecznej tradycji miejskiej wolności. Plan kondygnacji „zero” z siedmioma dziedzińcami nawiązuje do koncepcji pałaców barokowych. Ratusz o powierzchni zabudowy 19 592 m² ma łączną powierzchnię użytkową 113 000 m². Budynek ma 152 m długości i 127 m szerokości, składa się z 1575 pomieszczeń i 2035 okien. Na szczycie głównej wieży o wysokości 98 m, pośrodku frontu, stoi Rathausmann, mierząca 5,4 m wysokości, miedziana figura przedstawiająca chorążego w zbroi. Główna fasada ma centralny ryzalit z dużą wieżą i czterema mniejszymi bocznymi wieżami, uzupełnioną otwartymi arkadami na parterze. Wszystkie fasady ozdobione są posągami i rzeźbami zarówno władców monarchii, alegorii cnót i wartości, obywateli -żołnierzy z różnych okresów historycznych jak i rzemieślników różnych zawodów. We wnętrzu znajduje się Festsaal największa historyczna sala w Austrii, zaprojektowaną z sklepieniem beczkowym w stylu renesansowym, aby uniknąć wyglądu przypominającego kościół.
Przed Ratuszem znajduje się Rathausplatz czyli Plac Ratuszowy miejsce wielu imprez miejskich, w tym Jarmarku Bożenaradzeniowego. Zimą jest tu ogólnodostępne lodowisko. Przed Rathausplatz, przy Ringstrasse, naprzeciwko Burgtheater znajduje się Rathauspark czyli Park Ratuszowy. Na tyłach Ratusza, zaś dużo mniejszy Florianipark. Rathauspark o powierzchni 40.000 m² powstał w 1873 roku, czyli w okresie budowy Ratusza. Składa się z dwóch symetrycznie ułożonych części, z których każda skupia się wokół fontanny. Obecnie park pełni funkcję miejsca rekreacji, a jednocześnie jest częścią wydarzeń, które dominują na wiedeńskim Rathausplatz. Pomniki w parku ratuszowym od strony ringu poświęcone są znanym politykom. Wśród pomników artystów na pierwszy plan wybijają się pomniki Johanna Straussa Seniora i Josefa Lannera, słynnych wiedeńskich kompozytorów. W parku ratuszowym można spotkać wiele egzotycznych roślin, takich jak perełkowiec japoński, miłorząb japoński, czyli drzewo wachlarzowate, oraz buk zwyczajny o liściach szczelinowatych. Niektóre drzewa są starsze niż sam Park Ratuszowy. Najstarszym drzewem jest platan klonolistny z 1783 r.; ma 30 metrów wysokości, średnicę korony 21 metrów i obwód pnia 6 metrów.
Plac i Park Ratuszowy są doskonałym uzupełnieniem kompozycyjno urbanistycznym Ratusza. Ratusz można bezpłatnie zwiedzić (oczywiście nie wszystkie pomieszczenia) wraz z przewodnikiem (po niemiecku) w każdy poniedziałek, środę i piątek o godzinie 13.00. Można bezpłatnie wypożyczyć audioguide w języku angielskim, francuskim, włoskim czy hiszpańskim. Wnętrza Ratusza robią wrażenie. Dla mnie najmocniejsze robi jego neogotycka fasada. Obok całkowicie odmienne secesji, neogotyk świecki jest najpiękniejszym stylem architektonicznym.
zobacz galerię zdjęć (64)
Rathaus 1
Hofburg
Hofburg to wiedeńska rezydencja władców Austrii od XIII wieku poczynając od Rudolfa I Habsburga aż do 1918 roku w czasach panowania Karola I. Przez cały ten czas pałac był rozbudowywany i przebudowywany przez kolejnych władców. Służył również jako zimowa rezydencja cesarska, ponieważ Pałac Schönbrunn był letnią rezydencją. Obecnie jest siedzibą Prezydenta Federalnego Austrii, Federalnego Urzędu Ochrony Zabytków, Austriackiej Biblioteki Narodowej i kilku muzeów federalnych. Jest własnością Republiki Austrii. Położony jest w centrum Wiednia, w 1-wszej dzielnicy, Innere Stadt, niedaleko Ringstrasse.
Obszar, który rozrastał się na przestrzeni około siedmiu stuleci, obejmuje powierzchnię użytkową około 24 hektarów, co czyni go największym świeckim kompleksem budynków na świecie. Na terenie obiektu znajdują się również dwa obiekty sakralne: kaplica Hofburg i kościół Augustianów. Jeśli dodamy do zamku muzea znajdujące się za Ringstrasse – Muzeum Historii Naturalnej, Muzeum Historii Sztuki i Dzielnicę Muzeów – łączna powierzchnia wynosi około 50 hektarów. Do całego kompleksu Hofburg często zalicza się również dwa parki: Burggarten i Volksgarten. Obecny wygląd Hofburga nawiązuje do Forum Cesarskiego.
1-Schweizertrakt, 2-Augustinerkirche und Kloster, 3-Stallburg, 4-Amalienburg, 5-Leopoldinischer Trakt, 6-Redoutensaaltrakt, 7-Winterreitschule, 8-Hofbibliothek, 9-Augustinertrakt, 10-Palais Erzherzog Albrecht, 11-Reichskanzleitrakt, 12-Festsaaltrakt, 13-Michaelertrakt, 14-Neue Burg, 15-Corps de Logis, 16-Palmenhaus, 17-Ehemalige Umwallung A-In der Burg, B-Ballhausplatz, C-Michaelerplatz, D-Schweizerhof, E-Josefsplatz, F-Albertinaplatz a-Reiterstandbild Erzherzog Karl, b-Reiterstandbild Prinz Eugen, c-Mozart-Denkmal, d-Goethe-Denkmal, e-Reiterstandbild Kaiser Josef I, f-Reiterstandbild Erzherzog Albrecht
Na terenie Hofburga mieszka i pracuje około 5000 osób, a wraz z Heldenplatz obiekt ten odwiedza rocznie około 20 milionów turystów. Wejście do pałacu umieszczone jest od strony Placu św. Michała – Michaelerplatz. W kompleksie Hofburg można zwiedzać Muzeum Sisi wraz z apartamentami cesarskim (bilet 20€), muzea i bibliotekę oraz place i parki. Te ostatnie oczywiście za darmo. Opisanie wszystkich elementów kompleksu Hofburg zajęłoby zapewne kilkadziesiąt stron. Niech więc do jego zaprezentowania wystarczą zdjęcia. Dla mnie każdy element kompleksu jest warty zobaczenia. Nawet muzea i nawet jeśli nie do końca interesuje nas ich kolekcja, to można zachwycać się ich architekturą.
zobacz galerię zdjęć (76)
Hofburg 1
zobacz galerię zdjęć (48)
Hofburg 2
zobacz galerię zdjęć (39)
Hofburg 3
zobacz galerię zdjęć (33)
Hofburg 4
Stephansplatz
Wiedeński Stephansplatz jest zarówno miejskim, jak i geograficznym centrum stolicy Austrii. Plac znajduje się w pierwszej dzielnicy (Innere Stadt), a zarazem w historycznym centrum miasta. Katedra św. Szczepana góruje nad placem jako jego centralny element. Południowo-zachodni róg Stephansplatz i wschodni kraniec ostro zakończonego Graben, a także północny kraniec Kärntner Straße połączone są ze sobą placem Stock-im-Eisen-Platz, natomiast północno-wschodni róg łączy się z początkiem Rotenturmstraße i Brandstätte. Zachodni narożnik graniczy z początkiem Schulerstraße, natomiast na południowym wschodzie otwiera się ulica Churhausgasse.
Na początku budowy późniejszego kościoła katedralnego w XII wieku (konsekracja w 1147 r.), miejsce pod budowę kościoła znajdowało się poza murami miasta Wiednia. Dopiero wraz z rozbudową miasta, około roku 1200, kościół św. Szczepana znalazł się pod ochroną murów miejskich. Plac św. Szczepana stanowił centralne miejsce komunikacji dla mieszkańców miasta, jako miejsce pogrzebów, procesji w najważniejsze święta, misteriów pasyjnych, widowisk, targów, a prawdopodobnie także rozpraw sądowych.
Najważniejszymi budowlami na placu oprócz Stephansdom są Pałac Arcybiskupi i Haas-Haus.
Stephansdom, czyli Katedra św. Szczepana, a właściwie Katedra i Kościół Metropolitalny św. Szczepana i Wszystkich Świętych jest kościołem katedralnym i siedzibą wspólnoty kapłańskiej (kapituły Wszystkich Świętych) od 1365 r., katedrą od 1469 r., a kościołem metropolitalnym arcybiskupa Wiednia od 1723 r. Jest również kościołem parafialnym katedry św. Szczepana w centrum Wiednia. Katedra rzymskokatolicka, znana Wiedeńczykom jako Steffl, jest uważana za symbol Wiednia, czasami nazywana jest austriackim sanktuarium narodowym. Nazwa pochodzi od imienia św. Szczepana, który jest uważany za pierwszego chrześcijańskiego męczennika. Drugim świętym patronem jest Dzień Wszystkich Świętych.
Konstrukcja ma 109 metrów długości i 72 metry szerokości. Katedra jest jedną z najważniejszych budowli gotyckich w Austrii. Części późnoromańskiego poprzednika, wzniesionego w latach 1230/40–1263, przetrwały do dziś i tworzą zachodnią fasadę, flankowaną dwiema wieżami o wysokości około 65 metrów. Katedra św. Szczepana ma łącznie cztery wieże: najwyższa jest wieża południowa o wysokości 136,4 metrów, natomiast północna wieża nie została ukończona i ma tylko 68 metrów wysokości. W byłych Austro-Węgrach nie wolno było budować żadnego kościoła wyższego niż południowa wieża katedry św. Szczepana. Południowa wieża jest arcydziełem architektury tamtych czasów. Pomimo imponującej wysokości, fundament ma mniej niż cztery metry głębokości. Po ukończeniu budowy wieża przez ponad 50 lat była najwyższą wolno stojącą konstrukcją w Europie. W wieży południowej znajduje się łącznie 13 dzwonów, z czego jedenaście stanowi główny zespół dzwonów katedry św. Szczepana. Pummerin, trzeci co do wielkości, swobodnie kołyszący się dzwon kościelny w Europie, od 1957 roku znajduje się w północnej wieży pod renesansową kopułą. Oprócz wież najbardziej rzucającą się w oczy cechą jest dach. Wznosi się 37,5 metra nad nawą i 25,3 metra nad chórem, a jego długość wynosi 110 metrów. Dach kościoła pokryto około 250 000 dachówek, które na nawie głównej ułożone są w zygzakowaty sposób i wyprodukowano je łącznie w dziesięciu kolorach. Każda z tych dachówek waży 2,5 kg, jest przybita do krokwi dachowych dwoma miedzianymi gwoździami i dodatkowo zatopiona w zaprawie.
Wnętrze katedry składa się z trzech naw o dwóch różnych przekrojach: nawa główna jest pseudobazyliką, sklepienie nawy środkowej znajduje się prawie w całości nad sklepieniami naw bocznych, tak że pozbawione okien ściany nawy wznoszą się ponad arkadami. Chór z kolei ma przekrój kościoła halowego, a nawa główna i nawy boczne mają mniej więcej taką samą wysokość. Mimo że wnętrze zyskało swój wygląd w średniowieczu, oryginalny zespół artystyczny i liturgiczny z tamtego okresu zachował się tylko częściowo, ponieważ budynek został gruntownie przebudowany w okresie baroku.
Haas-Haus to budynek przy Stock-im-Eisen-Platz, naprzeciwko katedry św. Szczepana. Pierwszym nowym budynkiem w tym miejscu po okresie biedermeieru był sklep z dywanami Philipp Haas & Sons. Był to wspaniały budynek o konstrukcji szkieletowej z żelaza. Zbudowano go w latach 1866/1867 w stylu historycznym i był pierwszym dużym domem towarowym w Wiedniu. Po zniszczeniu tego budynku podczas nalotów na Wiedeń pod koniec II wojny światowej, w latach 1951–1953 zbudowano na jego miejscu nowy prosty budynek. W 1985 roku dom zastąpiono obecnym Haas House, którego otwarcie nastąpiło 19 września 1990 roku. Budynek stanowi miejski akcent dzięki lustrzanemu wykuszowi. Ponieważ budynek kontrastuje ze znajdującą się naprzeciwko katedrą św. Szczepana, wzbudził on już w momencie wzniesienia dyskusję: był jeszcze bardziej kontrowersyjny niż jego poprzednik. Wewnątrz domu znajdowało się centralne, stożkowate pomieszczenie otwierające się ku górze, które zostało zlikwidowane w 2002 r., kiedy przebudowano je, aby zrobić miejsce dla sklepu Zara.
Poza moją percepcją jest bycie w Wiedniu i nie odwiedzenie Stephansplatz i Stephansdom. Niezależnie od mojego ateizmu i antyklerykalizmu, niezależnie od poglądu, że każda katedra jest wytworem absolutnej pychy biskupiej i powodowała biedę okolicznej ludności i pochłonęła wiele istnień ludzkich to wiedeńska katedra jest arcydziełem sztuki architektonicznej. Pod każdym względem. Zarówno od zewnątrz, jak i wnętrze są zachwycające. Zarówno na zewnętrz jak i we wnętrzu jest multum zachwycających elementów. A sam plac to cudowny wiedeński klimat. Z jednej strony lenistwa i spokoju wieków dawnych z dorożkami, z drugiej strony podekscytowanego tłumu turystów, a z trzeciej pędzącym przez plac Wiedeńczykami, bo plac to również centrum komunikacyjne Wiednia. Ja uwielbiam przy słonecznej pogodzie, z różnych stron, obserwować odbicie katedry w szklanej fasadzie Haas-Haus i skosztować Wiener Würstla z ulicznej budki przy wlocie Graben.
zobacz galerię zdjęć (49)
Stephansplatz 1
zobacz galerię zdjęć (54)
Stephansplatz 2
Goldenes U
„Złote U” to trzy połączone pod niemal kątami prostymi wiedeńskie ulice w 1-wszej dzielnicy, w Innere Stadt, tworzące coś na kształt litery U. Są to: Kohlmarkt, Graben i Kärntner Straße wiedeńskie ulice handlowe w centrum miasta, które oferują ekskluzywne sklepy i są strefami dla pieszych.
Kohlmarkt (Targ Kapuściany) jest jedną z najsłynniejszych ulic w centrum Wiednia. Rozciąga się od Michaelerplatz do Graben i jest uważana za luksusową ulicę handlową ze względu na dużą gęstość jubilerów i oddziałów międzynarodowych marek modowych. Kohlmarkt jest (lub był) miejscem wielu ekskluzywnych sklepów i dawnych dostawców na dwór cesarski i królewski, takich jak Demel, sklep tytoniowy Mohilla, wydawnictwo Manz i księgarnia uniwersyteck, a także instytut kartograficzny Freytag & Berndt (ten ostatni do kwietnia 2014 r. mieścił się w Domu Artaria). Wraz z końcem monarchii, rosnącą konkurencją i rosnącymi czynszami, wiele tradycyjnych przedsiębiorstw zostało zmuszonych do zamknięcia swoich biznesów. Wprowadziły się tam międzynarodowe marki luksusowe, takie jak Tiffany, Dior i Gucci. Ze średnim czynszem wynoszącym ok. 400 euro za metr kwadratowy Kohlmarkt jest najdroższą ulicą handlową w Austrii.
Główne atrakcje:
- Looshaus (jeden z najważniejszych budynków wiedeńskiej architektury modernistycznej)
- Palais Blankenstein (pałac neoklasycystyczny)
- Demel (cukiernia i czekoladziarnia, dawny dostawca dworu królewskiego)
- Artaria-Haus (budynek secesyjny)
- Großes Michaelerhaus (budynek mieszkalny z XVIII wieku, dawny dom Josepha Haydna)
- Husarenhaus (z naturalnej wielkości brązowym posągiem huzara na dachu)
- Dawny dom towarowy Pollak
zobacz galerię zdjęć (46)
Goldenes U 1
Kohlmarkt 1
Graben (Rów) to jeden z najsłynniejszych placów, choć ze względu na kształt bardziej przypomina ulicę, w centrum wiedeńskiego śródmieścia, w 1-wszej dzielnicy. Rozciąga się od Stock-im-Eisen-Platz / Stephansplatz (z katedrą św. Szczepana) na początku Kärntner Straße i prowadzi na północny zachód do osi poprzecznej Kohlmarkt – Tuchlauben. Od Graben, który został zaprojektowany jako deptak, odchodzą wąskie, zabytkowe uliczki. Pełni funkcję luksusowego pasażu handlowego i promenady.
Początkowo pełnił funkcję targowiska. Następnie było to miejsce procesji świątecznych, triumfalnych parad, publicznych pokazów hołdu dla władców monarchii. Na początku lat 70-tych XX wieku w tym miejscu utworzono pierwszą w Wiedniu strefę dla pieszych. Jest to miejsce licznie odwiedzane przez turystów, a w sezonie letnim mieszczą się tam restauracje z licznymi ogródkami piwnymi.
Główne atrakcje:
- Ankerhaus
- Palais Bartolotti-Partenfeld (jedyna zachowana do dziś barokową budowlą na Graben)
- Generalihof (w budynku mieści się zakład znanego krawca męskiego Knize)
- Grabenhof (siedziba Wiedeńskiego Towarzystwo Medycznego)
- Erste österreichische Spar-Casse (aktualnie Rosewood Vienna Hotel)
- Pestsäule (Kolumna łaski na cześć Świętej Trójcy wybudowana w 1692 roku o wysokości 19 m z okazji zakończenia epidemii dżumy)
- Grabenbrunnen (dwie fontanny: Fontanna Józefa i Fontanna Leopolda)
Na Graben funkcjonowały lub nadal funkcjonują takie firmy jak:
- Główny magazyn Manufaktury Porcelany Augarten, dawnej dworskiej fabryki porcelany, Stock-im-Eisen-Platz 3, róg Spiegelgasse
- Braun & Co., Graben 8, róg Spiegelgasse, sklep z odzieżą męską Kuk Court. Obecnie mieści się tam sklep H&M Exclusive.
- Liska Furrier, Graben 12
- Albin Denk , Graben 13, dostawca porcelany dworskiej
- Anton Heldwein, Graben 13, jubiler dworski
- Knize & Comp., Graben 13, róg Bräunerstraße,
- JB Filz’s Sohn, Graben 13, perfumiarz dworski
- Julius Meinl am Graben Delicatessen, restauracja, Graben 20, róg Naglergasse
- Erste Bank, Graben 21, róg Tuchlauben
- Zur Schwäbischen Jungfrau, Graben 26, dostawca pralni sądowych
- Nägele & Strubell, Graben 27, perfumiarz dworski
- Księgarnia Wilhelma Fricka, Graben 27, Księgarnia Sądowa
- Mistrz zegarmistrzowski Hübner, Graben 28
- Altmann & Kühne, Graben 30, wyroby cukiernicze
zobacz galerię zdjęć (48)
Goldenes U 2
Graben 1
zobacz galerię zdjęć (45)
Goldenes U 3
Graben 2
zobacz galerię zdjęć (33)
Goldenes U 4
Graben 3
Kärntner Straße (ulica Karyntii) jest jedną z najsłynniejszych ulic w centrum Wiednia. Zaczyna się w pobliżu Ringstrasse na Karlsplatz, prowadząc obok Wiedeńskiej Opery Państwowej i na północ do Stephansplatz, gdzie spotyka się z Graben.
Główne atrakcje:
- Wiener Staatsoper – Wiedeńska Opera Państwowa (jeden z najsłynniejszych na świecie teatrów operowych w neorenesansowym budynku)
- Malteserkirche – Kościół maltański (pierwotnie kościół gotycki, później dobudowano fasadę w stylu neoklasycystycznym)
- Palais Todesco (neorenesansowy pałac)
- Palais Equitable (z bogato zdobioną fasadą, w tym ornamentami przedstawiającymi amerykańskie orły)
- Palais Esterházy (pałac barokowy z XVII w.)]
- Hotel Sacher (słynny hotel i kawiarnia, skąd pochodzi nazwa Sachertorte)
- Conditorei Sluka (słynna cukiernia i kawiarnia, dawny dostawca dworu królewskiego)
- Café Gerstner (słynna cukiernia i kawiarnia w Palais Todesco, dawny dostawca dworu królewskiego)
- & L. Lobmeyr (słynny szklarz, były dostawca dworu królewskiego)
- Steffl (słynny dom towarowy)
zobacz galerię zdjęć (39)
Goldenes U 5
Kärntner Straße 1
zobacz galerię zdjęć (48)
Goldenes U 6
Kärntner Straße 2
zobacz galerię zdjęć (43)
Goldenes U 7
Kärntner Straße 3
Te trzy ulice były odwiedzane przeze mnie przy każdym moim pobycie w Wiedniu. Przy następnym też odwiedzę. Czasami również zapuszczałem się w zabytkowe poprzeczne wąskie uliczki. Za każdym razem, w którejś z kawiarni lub w jej ogródku przysiadałem na wiedeńską kawę, Tort Sahera lub austriackie piwo. O porannej porze pobyt w kawiarni dawał możliwości obserwacji Wiedeńczyków przynajmniej klasy średniej, zaś o innych porach pobyt w piwnym ogródku przede wszystkim obserwacji turystów z różnych stron świata.
Mój sposób zwiedzania
Nawet jeśli zwiedzanie Wiednia ograniczymy to opisanych powyżej jego najciekawszych topowych atrakcji, to tak samo jak w przypadku zwiedzania każdego innego miasta kolejności zwiedzania nie powinniśmy pozostawić przypadkowi. Najchętniej zapewne zastosowalibyśmy logiczny pragmatyzm, czyli łączyli zwiedzanie sąsiadujących ze sobą miejsc. Oczywiście ta metoda ma swoje niezaprzeczalne atuty, bo pozwala zaoszczędzić czas potrzebny na przemieszczanie się pomiędzy kolejnymi atrakcjami. W takowej logistyce trzeba również uwzględnić czas konieczny na zwiedzanie poszczególnych atrakcji. Z doświadczenia wiem, że to prawie zawsze wymyka się spod kontroli, niezależnie z jakich wskazówek i porad byśmy korzystali. Na zwiedzanie danej atrakcji przeznaczamy na ogół albo za mało, albo za dużo czasu. Na to ma wpływ wiele czynników. Przede wszystkim nasz odbiór własny i predyspozycje. Ja natomiast planując zwiedzanie owszem staram się zoptymalizować wykorzystanie czasu, ale co jest ważniejsze staram się wprowadzić jak najmocniejsze zróżnicowanie pomiędzy kolejnymi punktami zwiedzania i co jeszcze ważniejsze odpowiednio stopniować poziom zachwytu. Dlatego też Schönbrunn, choćby ze względu na jego skalę zostawiam sobie jako jeden z ostatnich, albo nawet ostatni punkt zwiedzania. A pewnikiem jest, że zwiedzam go po uprzednim zwiedzaniu Hofburga. Bynajmniej nie jest tak, że Hofburg nie zasługuje na zwiedzanie, ale po Schönbrunn, naturalnie nie wszystko co piękne i warte zobaczenia, dostrzegamy w Hofburgu. Zwiedzanie Wiednia zaczynam od Ringstrasse. Następnym etapem bywa Hofburg z Rathausem lub Stephanplatz z Goldenes U. Pomimo, że wszystkie te miejsca są tuż obok siebie, to rozdzielam je na pobyt na Praterze. Na koniec pozostawiam sobie Schönbrunn. A jeżeli pozostanie mi jeszcze trochę czasu to poza wymienionym topem odwiedzam Górny i Dolny Belweder, Pomnik Bohaterów Armii Czerwonej i kilka kościołów. W zależności od tego jak zwiedzamy Wiedeń i jak korzystamy z jego knajpek i kawiarni, na jego zwiedzanie należy przeznaczyć mniej więcej trzy dni. Mniej więcej to znaczy, że może z podróżą może wystarczyć weekend, ale jednocześnie gdy chcemy zwiedzić sporo wnętrz, pobawić się na Praterze, pochilloutować w parkach, porozkoszować się specjałami ichniejszej kuchni i trunkami to pięć dni też może być za mało.
