Morze czy góry? To dylemat wakacyjny i weekendowy wszystkich tych, którzy nie są zaciekłymi fanami jednego lub drugiego lub nie mają awersji do jednego lub drugiego. Tu i tu można cudownie wypocząć i mieć co niemiara doznań piękna i zakosztować bez liku atrakcji. Załóżmy, że jesteśmy nie tylko Polakami, ale obywatelami Europy. Mamy jeszcze na to szansę mimo knajackich działań naszego rządu i kleru. Spójrzmy na to w skali europejskiej. Ale z założeniami, że jednak w Polsce, ale by to było coś niezwykłego i pod każdym względem konkurencyjnego.
Morze? Owszem mamy piękne plaże i pasy leśno-wydmowy przy nich. Nawet w moich rozważaniach o pięknie z ’11 KOBIET …” takowe występują. Ale jeśli chcemy być uczciwi wobec siebie i faktów, a nie szowinistyczno-nacjonalistyczni, to w stosunku do wielu europejskich państw nie jesteśmy konkurencyjni. Decyduje o tym kilka albo kilkanaście czynników. Klimat i pogoda nie jest mocną stroną naszego wybrzeża. O temperaturze wody w Bałtyku nie wspomnę. Jeżeli kiedykolwiek ktoś zakosztował kąpieli w Morzu Śródziemnym lub którymś z mórz do niego przynależnych, to jeśli nie jest morsem nie będzie miał ochoty na kąpiel w Bałtyku. Nawet kolor tamtego morza jest piękniejszy. Polska linia brzegowa jest uboga pod każdym względem z tymi choćby w Grecji, Chorwacji, Włoszech, Francji, Hiszpanii, Portugalii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Skandynawii. Wyspy, klify, malownicze zatoczki, skały, góry tuż nad morzem. Tej plastyczności krajobrazu u nas nie ma. A szerokie, szersze niż nad Bałtykiem, piaszczyste, cudowne plaże też bywają. Pomińmy infrastrukturę. Bo ona jest nadal nieporównywalna, a jednocześnie wszędzie tam można znaleźć również mało uczęszczane, „dzikie” miejsca. Oczywiście jest jeszcze jeden „walor”, w którym jesteśmy europejskimi mocarzami. To „parawaning”.
Góry? Owszem o pięknie polskich również pisałem, o Giewoncie, Kościelcu, panoramie Tatr i Bieszczad, bo na to zasługują. Ale gór w Europie jest bardzo dużo. Są bardzo różnorodne, częstokroć nawet bardziej zachwycające, niektóre znacznie wyższe. Konkurencja olbrzymia. Wymienię najbardziej znane nie wdając się w szczegóły: Alpy, Pireneje, Góry Wschodnioserbskie, Bałkan, Góry Krymskie, Kaukaz, Góry Betyckie, Apeniny, Góry Dynarskie, Hellenidy, Góry Pontyjskie, Taurus, Góry Kambryjskie, Góry Pennińskie, Góry Kaledońskie, Grampian, Góry Skandynawskie, Meseta Iberyjska, Góry Kantabryjskie, Góry Iberyjskie, Góry Kastylijskie, Meseta Południowa, Sierra Morena, Masyw Centralny, Masyw Armorykański, Ardeny, Eifel, Westerwald, Rothar, Harz, Hunsrück, Taunus, Rudawy, Szumawa, Rhön, Las Turyński, Las Frankoński, Las Czeski, Las Bawarski, Rodopy, Ural. Pewnie jeszcze jakieś pominąłem, ale i tak multum.
Oprócz gór i morza są również amatorzy zwiedzania miast i miasteczek z ich atrakcjami jak muzea, pałace, zamki, urbanistyka, architektura. Mamy Kraków, Toruń, Gdańsk, Zamość, Chochołów czy Zalipie. Ale tu konkurencja jest jeszcze większa niż w przypadku gór. Co możemy porównać z Luwrem, Prado, Ermitażem, Galerią Uffizi, National Gallery? Co jest porównywalne z zamkami w Dolinie Loary, czy czeskimi? Co jest porównywalne z francuskimi, hiszpańskimi czy włoskimi katedrami i kościołami? Co jest porównywalne z pueblos blancos, kamiennymi miasteczkami w Toskanii, czy „białymi” greckimi? Wytłumaczeniem jest nasza tragiczna historia, ale to nie zmienia postaci rzeczy.
A jednak mamy coś co jest niezwykłe i konkurencyjne. To POJEZIERZA.
POJEZIERZA
W Europie mamy sześć dużych i pięknych pojezierzy: Wschodniobałtyckie, Fińskie, Meklemburskie, Mazurskie, Pomorskie i Wielkopolskie. Trzy z nich są w Polsce. Jest jeszcze kilka regionów w Europie z pięknymi jeziorami jak choćby w północnych Włoszech, Szwecji lub w Wielkiej Brytanii, ale to nie są tej skali pojezierza. W Polsce jest podobno na nich 7018 jezior. Więcej i większe tylko na Pojezierzu Fińskim. Ale w Polsce są bardziej różnorodne. Te trzy pojezierza to kilkanaście mezoregionów i mniejszych cudownych pojezierzy jak chociażby: Lubuskie, Kaszubskie, Suwalskie, Chełmińsko-Dobrzyńskie, Iławskie, Wałeckie, Gnieźnieńskie, Drawskie i właśnie Brodnickie. No i oczywiście szlak Wielkich Jezior Mazurskich. Znów nie wymieniłem wszystkich. Każde z nich jest wyjątkowe, bajeczne, piękne, malownicze, zachwycające. W skali porównawczej europejskiej.
Pojezierze Brodnickie w „11 KOBIET …”
Większość pierwszego rozdziału z cyklu „Bibiana Isabelle” z pierwszej części tomu „Czerwiec” dziej się na Pojezierzu Brodnickim. Głęboczek Vine Resort & Spa właśnie tam się mieści. Tam przedłużony weekend spędzili Marcin i Bella, korzystając przede wszystkim z dobrodziejstw ośrodka, ale nie zamykając się wyłącznie na jego terenie.
„Otóż w całkowitej zgodzie z Bellą wybrałem przejażdżkę rowerową, czym sam siebie zaskoczyłem. Dobrze, bardzo dobrze wybraliśmy. Po błogim relaksie podczas zabiegów odrobina wysiłku fizycznego, połączona z wdychaniem wiejskiego powietrza, łapaniem promieni słonecznych i oglądaniem natury wzgórz Pojezierza Brodnickiego była strzałem w dziesiątkę.”
Strona 102
„Korzystaliśmy dodatkowo z basenu i wybieraliśmy się na krótkie wycieczki samochodem, by zwiedzić okolicę i nieco zmienić menu.”
Strona 132
Można żałować, że Marcin w swoich opowieściach skupił się na hedonistycznych doznaniach z Bellą i kulinarnych, a nie spróbował przekazać doznań piękna z tych wycieczek.
Pojezierze Brodnickie
Pojezierze Brodnickie to mezoregion fizycznogeograficzny położony w północno-wschodniej części województwa kujawsko-pomorskiego. Rozciąga się w dorzeczu Wisły i jej prawobrzeżnych dopływów: Skrwy, Drwęcy i Osy. Osią hydrograficzną obszaru jest Drwęca – najdłuższy prawobrzeżny dopływ dolnej Wisły. Granice regionu określają rzeki: na zachodzie Lutryna, na południu i wschodzie Drwęca, a na północy Osa i Gać. Pojezierze Brodnickie obejmuje historyczny region ziemi michałowskiej.
Pojezierze Brodnickie to ponad sto jezior o powierzchni ponad 1 ha. Dominują tutaj jeziora rynnowe, a wiele z nich połączonych jest ciekami wodnymi. Największy zbiornik wody to jezioro Wielkie Partęczyny o powierzchni 324 ha. Region jest stosunkowo słabo zagospodarowany turystycznie.
Pojezierze nie sprzyja żeglarzom ze względu na relatywnie niewielką powierzchnię jezior oraz otaczające wzgórza i porośniętą wysokimi lasami linię brzegową (brak wiatru). Wiele jezior objętych jest zakazem używania silników spalinowych, ponadto łączą je rzeki Skarlanka (spiętrzona) i Drwęca, co sprawia, że region ten jest atrakcyjny do uprawiania turystyki kajakowej.
Na terenie pojezierza znajduje się Brodnicki Park Krajobrazowy z siedzibą w Grzmięcy. Wędrówki po parku umożliwiają szlaki turystyki pieszej, rowerowej, wodnej i konnej.
Na terenie parku znajdują się także zabytki kultury materialnej. Wśród nich są pozostałości grodzisk wczesnośredniowiecznych (okolice jeziora Strażym), oraz obiekty sakralne, obiekty tradycyjnego budownictwa wiejskiego z XVIII i XIX w. i zespoły pałacowo-dworskie Jabłonowo Pomorskie.
Niewiele jest w Polsce tak atrakcyjnych terenów jak Pojezierze Brodnickie. O jego atrakcyjności decydują malownicze i o czystej wodzie jeziora, bujne, wielogatunkowe lasy, urozmaicona rzeźba terenu, bogate walory dóbr kultury oraz zagospodarowanie turystyczne. Powierzchnię Pojezierza Brodnickiego ukształtował ostatni lądolód zwany vistulianem około 17 tys. lat temu. Rzeźba terenu charakteryzuje się urozmaiceniem, dynamiką i bogactwem form. W krajobrazie polodowcowym wyróżniają się przede wszystkim: dolina Drwęcy (oddzielny region fizyczno-geograficzny), południowe rynny glacjalne: Skarlanki, brodnicka (wykorzystywana przez Strugę Brodnicką) i jabłonowska (wykorzystana przez Lutrynę).
Bardzo atrakcyjnym elementem krajobrazu są jeziora. Jeziorność obszaru wynosi ponad 5%. W ogromnej większości są to układające się w ciąg jeziora rynnowe. Do największych jezior Pojezierza Brodnickiego należą Wielkie Partęczyny (324 ha), Skarlińskie (294 ha), Bachotek (211 ha), Sosno (188 ha), Płowęż (174 ha), Wądzyńskie (170 ha), Łąkorz (162 ha), Głowińskie (131 ha), Zbiczno (129 ha), Ciche (110 ha), Wysokie Brodno (91 ha), Niskie Brodno (87 ha), Mieliwo (81 ha), Strażym (73 ha), Dębno (60 ha), Robotno (50 ha), Strzemuszczek (26 ha) Retno (24 ha). Najgłębszymi są jeziora: Zbiczno (41,6m), Wądzyńskie (34,6m) i Łąkorz (30,3m).
Bardzo malownicza jest również rzeka Drwęca. Jej źródła znajdują się w pobliżu pól Grunwaldu, a ujście do Wisły w Złotorii k/Torunia. Długość rzeki wynosi 207 km. Drwęca jest największym w Polsce ichtiologicznym rezerwatem przyrody, a zarazem uznanym szlakiem kajakowym. Szczególnie atrakcyjny jest południowy, przełomowy odcinek od Nowego Miasta Lubawskiego do ujścia Brynicy, gdzie rzeka płynie w głębokiej na 50 m dolinie. Odcinek doliny powyżej Brodnicy uznany jest za ostoję ptaków tzw. Bagienna Dolina Drwęcy. Cała dolina jest ważnym korytarzem ekologicznym o znaczeniu krajowym.
Lasy tworzą jeden zwarty i rozległy kompleks (dawna Puszcza Toborska), poprzecinany jedynie siecią rzek i jezior, enklawami podmokłości i terenów rolnych. Ciekawe krajobrazowo są polany wsi Ciche, Ładnówko, Koń i Zarośle. Przestrzenie dominują różne postacie borów mieszanych i sosnowych. Znaczne powierzchnie zajmują też lasy liściaste. Przez Pojezierze przebiegają granice zasięgu klonu polnego, jawora, buku zwyczajnego i jarząbu brekini. Znamienną cechą roślinności jest występowanie tutaj naturalnych zbiorowisk torfowiskowych, szuwarowych i wodnych.
Bogata jest fauna Pojezierza, a w szczególności awifauna. Największymi osobliwościami są: orlik krzykliwy, bocian czarny i bielik, a także kania rdzawa, żuraw, kormoran czarny, czapla siwa, bąk i zimorodek. Spośród rzadkich gatunków ssaków żyją tu łosie, daniele, wydry, a nawet bobry, których ślady żerowania spotkać można nad Skarlanką k/ Grzmięcy, nad Drwęcą (Ławy Drwęczne) i nad jez. Małe i Wielkie Parteczyny. Jeziora Pojezierza obfitują w ryby. Do najczęściej występujących należą: szczupak, lin, węgorz, leszcz, okoń, płoć i karaś, ale są także karpie, sandacze, sieje i sielawy. Od kilku lat w lasach Pojezierza prowadzi się udanie reintrodukcję sokoła wędrownego.
Z powyższego opisu widać, że to cudowny region na wycieczki rowerowe, czy krótkie samochodowe, które były udziałem Marcina i Belli. Chyba mogą żałować, że nie odbyli jeszcze kajakowej. Ponieważ żaden opis nie przemawia tak jak żywy obraz, a dostępnych zdjęć tego pięknego regionu nie ma zbyt wiele więc zamieszczam krótkie filmiki o jego pięknie. A przede wszystkim polecam Pojezierze Brodnickie na przynajmniej krótki wypad weekendowy. Niekoniecznie do Głęboczka, choć to fantastyczny ośrodek, ale może pochłonąć na tyle, że nie znajdzie się czasu na okolicę. A poza tym nie jest na każdą kieszeń.
